هوش مصنوعی چیست؟ تعریف، کاربردها و انواع

چکیده مقاله :
هوش مصنوعی (AI) به سیستمهای رایانهای اطلاق میشود که قادر به انجام وظایف پیچیدهای هستند که از نظر تاریخی فقط یک انسان میتوانست انجام دهد، مانند استدلال، تصمیمگیری یا حل مشکلات. امروزه، اصطلاح «AI» طیف گستردهای از فناوریها را توصیف میکند که بسیاری از خدمات و کالاهایی را که ما هر روز استفاده میکنیم، از برنامههایی که نمایشهای تلویزیونی را توصیه میکنند تا رباتهای چت که پشتیبانی مشتری را در زمان واقعی ارائه میکنند، تقویت میکنند. اما آیا همه اینها واقعاً همان طور که بیشتر ما تصور می کنیم، هوش مصنوعی را تشکیل می دهند؟ و اگر نه، پس چرا ما اغلب از این اصطلاح استفاده می کنیم؟ در این مقاله، در مورد هوش مصنوعی، آنچه که در واقع انجام می دهد و انواع مختلف آن بیشتر خواهید آموخت. در پایان، شما همچنین با برخی از مزایا و خطرات آن آشنا خواهید شد و دوره های انعطاف پذیری را کاوش خواهید کرد که می توانند به شما کمک کنند دانش خود را در مورد هوش مصنوعی حتی بیشتر گسترش دهید.
1- هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی (AI) تئوری و توسعه سیستمهای رایانهای است که قادر به انجام وظایفی است که از نظر تاریخی به هوش انسانی نیاز داشته است، مانند تشخیص گفتار، تصمیمگیری و شناسایی الگوها. artificial intelligence یک اصطلاح کلی است که طیف گسترده ای از فناوری ها از جمله یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق و پردازش زبان طبیعی (NLP) را در بر می گیرد.
اگرچه این اصطلاح معمولاً برای توصیف طیف وسیعی از فناوریهای مختلف مورد استفاده امروزه استفاده میشود، بسیاری در مورد اینکه آیا اینها واقعاً AI هستند یا خیر، اختلاف نظر دارند. در عوض، برخی استدلال میکنند که بسیاری از فناوریهای مورد استفاده در دنیای واقعی امروزه در واقع یادگیری ماشینی بسیار پیشرفته را تشکیل میدهند که به سادگی اولین گام به سوی artificial intelligence واقعی یا «هوش مصنوعی عمومی» (GAI) است.
با این حال، علیرغم اختلافات فلسفی فراوان در مورد اینکه آیا ماشینهای هوشمند «واقعی» واقعاً وجود دارند یا خیر، وقتی امروزه بیشتر مردم از اصطلاح هوش مصنوعی استفاده میکنند، به مجموعهای از فناوریهای مبتنی بر یادگیری ماشینی مانند Chat GPT یا بینایی رایانه اشاره میکنند که این امکان را فراهم میکند. ماشینهایی برای انجام کارهایی که قبلاً فقط انسانها میتوانستند انجام دهند، مانند تولید محتوای نوشتاری، هدایت خودرو یا تجزیه و تحلیل دادهها.
مفاهیم کلیدی
- هوش مصنوعی (AI) به شبیه سازی یا تقریب هوش انسانی در ماشین ها اشاره دارد.
- اهداف هوش مصنوعی شامل یادگیری، استدلال و ادراک با کامپیوتر است.
- AI امروزه در صنایع مختلف از مالی تا مراقبت های بهداشتی استفاده می شود.
- artificial intelligence ضعیف معمولاً ساده و تک کاره است، در حالی که AI قوی وظایف پیچیدهتر و شبیه به انسان را انجام میدهد.
- برخی از منتقدان بیم دارند که استفاده گسترده از artificial intelligence پیشرفته می تواند تأثیر منفی بر جامعه داشته باشد.
نمونه های هوش مصنوعی
اگرچه روباتهای انساننما که اغلب با هوش مصنوعی مرتبط هستند (Star Trek فکر کنید: The Next Generation’s Data یا Terminator’s T-800) هنوز وجود ندارند، احتمالاً قبلاً بارها با سرویسها یا دستگاههای مبتنی بر یادگیری ماشین تعامل داشتهاید.
در سادهترین سطح، یادگیری ماشینی از الگوریتمهای آموزشدیده بر روی مجموعه دادهها برای ایجاد مدلهای یادگیری ماشینی استفاده میکند که به سیستمهای رایانهای اجازه میدهد کارهایی مانند توصیه آهنگ، شناسایی سریعترین راه برای سفر به مقصد یا ترجمه متن از یک زبان به زبان دیگر را انجام دهند. برخی از رایج ترین نمونه های هوش مصنوعی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:
- ChatGPT: از مدلهای زبان بزرگ (LLM) برای تولید متن در پاسخ به سؤالات یا نظراتی که برای آن ارسال میشود، استفاده میکند.
- Google Translate: از الگوریتم های یادگیری عمیق برای ترجمه متن از یک زبان به زبان دیگر استفاده می کند.
- نتفلیکس: از الگوریتم های یادگیری ماشینی برای ایجاد موتورهای توصیه شخصی برای کاربران بر اساس سابقه بازدید قبلی آنها استفاده می کند.
- تسلا: از بینایی کامپیوتری برای تقویت ویژگی های خودران در خودروهای خود استفاده می کند.
هوش مصنوعی در نیروی کار
هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع رایج است. خودکارسازی کارهایی که نیازی به مداخله انسانی ندارند باعث صرفه جویی در هزینه و زمان می شود و می تواند خطر خطای انسانی را کاهش دهد. در اینجا چند روش برای به کارگیری AI در صنایع مختلف آورده شده است:
صنعت مالی. کشف تقلب یک مورد استفاده قابل توجه برای هوش مصنوعی در صنعت مالی است. توانایی AI برای تجزیه و تحلیل مقادیر زیادی از دادهها، آن را قادر میسازد تا ناهنجاریها یا الگوهایی را شناسایی کند که نشانهای از رفتار متقلبانه است.
صنعت مراقبت های بهداشتی. رباتیکهای مجهز به artificial intelligence میتوانند از جراحیهای نزدیک به اندامها یا بافتهای بسیار ظریف برای کاهش از دست دادن خون یا خطر عفونت پشتیبانی کنند.
2- هوش عمومی مصنوعی (AGI) چیست؟
هوش عمومی مصنوعی (AGI) به حالتی اطلاق می شود که در آن سیستم های کامپیوتری قادر خواهند بود به هوش انسانی دست یابند یا از آن فراتر بروند. به عبارت دیگر، AGI هوش مصنوعی «واقعی» است که در رمانهای علمی تخیلی، نمایشهای تلویزیونی، فیلمها و کمیکهای بیشماری به تصویر کشیده شده است.
با این حال، مشهورترین رویکرد برای تشخیص هوشمند بودن یا نبودن یک ماشین به عنوان تست تورینگ یا بازی تقلید شناخته می شود، آزمایشی که اولین بار توسط ریاضیدان، دانشمند کامپیوتر و رمزنگار بانفوذ آلن تورینگ در مقاله ای در سال 1950 در مورد هوش کامپیوتری بیان شد. در آنجا، تورینگ یک بازی سه نفره را توصیف کرد که در آن از یک «بازجو» انسانی خواسته میشود تا از طریق متن با انسان دیگری و یک ماشین و قاضی که هر پاسخ را نوشته است، ارتباط برقرار کند. اگر بازجو نتواند به طور قابل اعتماد انسان را شناسایی کند، تورینگ می گوید که ماشین هوشمند است.
برای پیچیده تر کردن مسائل، محققان و فیلسوفان نیز نمی توانند کاملاً توافق کنند که آیا ما در حال شروع به دستیابی به AGI هستیم، یا هنوز دور است یا کاملاً غیرممکن است. به عنوان مثال، در حالی که یک مقاله اخیر از Microsoft Research و OpenAI استدلال می کند که Chat GPT-4 شکل اولیه AGI است، بسیاری از محققان دیگر نسبت به این ادعاها شک دارند و استدلال می کنند که آنها فقط برای تبلیغات ساخته شده اند.
صرف نظر از اینکه چقدر تا رسیدن به AGI فاصله داریم، می توانید فرض کنید که وقتی فردی از اصطلاح هوش عمومی مصنوعی استفاده می کند، به نوعی از برنامه ها و ماشین های کامپیوتری حساسی اشاره دارد که معمولاً در داستان های علمی تخیلی رایج یافت می شوند.
هوش مصنوعی قوی در مقابل هوش مصنوعی ضعیف
هنگام تحقیق در مورد AI، ممکن است با اصطلاحات هوش مصنوعی قوی و ضعیف برخورد کرده باشید. اگرچه ممکن است این اصطلاحات گیج کننده به نظر برسند، اما احتمالاً از قبل معنای آنها را درک کرده اید.
هوش مصنوعی قوی اساساً AI است که قادر به هوش عمومی در سطح انسانی است. به عبارت دیگر، این فقط راه دیگری برای گفتن “هوش عمومی مصنوعی” است.
در عین حال، هوش مصنوعی ضعیف به استفاده محدود از فناوری AI به طور گسترده در دسترس، مانند یادگیری ماشینی یا یادگیری عمیق، برای انجام کارهای بسیار خاص، مانند بازی شطرنج، توصیه آهنگ، یا هدایت اتومبیل اشاره دارد. همچنین به عنوان هوش مصنوعی باریک (ANI) شناخته می شود، هوش مصنوعی ضعیف اساساً نوعی artificial intelligence است که ما روزانه از آن استفاده می کنیم.
3- هوش مصنوعی مولد چیست؟
هوش مصنوعی مولد یک مدل AI است که در پاسخ به یک درخواست محتوا تولید می کند. واضح است که ابزارهای مولد هوش مصنوعی مانند ChatGPT و DALL-E (ابزاری برای ساخت هنر تولید شده با AI) پتانسیل تغییر نحوه انجام طیف وسیعی از مشاغل را دارند. با این حال، دامنه کامل این تأثیر همچنان ناشناخته است. همانطور که خطرات نیز وجود دارد. اما سؤالاتی وجود دارد که میتوانیم به آنها پاسخ دهیم، مانند اینکه مدلهای مولد artificial intelligence چگونه ساخته میشوند، چه نوع مشکلاتی برای حل آنها مناسبتر هستند، و اینکه چگونه در دسته وسیعتر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین قرار میگیرند.
4- چگونه کسب و کارها می توانند از هوش مصنوعی مولد استفاده کنند؟
احتمالاً دیده اید که ابزارهای مولد هوش مصنوعی مانند ChatGPT می توانند ساعت های بی پایان سرگرمی ایجاد کنند. این فرصت برای مشاغل نیز روشن است. ابزارهای Generative-AI میتوانند طیف گستردهای از نوشتههای معتبر را در عرض چند ثانیه تولید کنند، سپس به انتقادات کاربر پاسخ دهند تا نوشتار برای هدف مناسبتر باشد. این امر برای طیف وسیعی از صنایع، از سازمانهای فناوری اطلاعات و نرمافزار که میتوانند از کدهای آنی تولید شده توسط مدلهای AI بهره ببرند تا سازمانهایی که نیاز به کپی بازاریابی دارند، پیامدهایی دارد.
به طور خلاصه، هر سازمانی که نیاز به تهیه پیش نویس مطالب واضح نوشته شده داشته باشد، به طور بالقوه سود خواهد برد. سازمان ها همچنین می توانند از هوش مصنوعی مولد برای ایجاد مواد فنی بیشتر، مانند نسخه های با وضوح بالاتر تصاویر پزشکی استفاده کنند. و با صرفه جویی در زمان و منابع، سازمان ها می توانند فرصت های تجاری جدید و فرصت ایجاد ارزش بیشتر را دنبال کنند.
اما توسعه یک مدل اختصاصی مولد AI آنقدر منابع فشرده است که برای همه به جز بزرگترین و بهترین شرکت ها دور از دسترس است. برای به کار انداختن هوش مصنوعی مولد، شرکتها میتوانند از راهحلهای مولد هوش مصنوعی استفاده کنند یا آنها را برای انجام یک کار خاص تنظیم کنند. برای مثال، اگر نیاز به تهیه اسلایدها بر اساس یک سبک خاص دارید، میتوانید از مدل بخواهید که «یاد بگیرد» که چگونه سرفصلها معمولاً بر اساس دادههای موجود در اسلایدها نوشته میشوند، سپس دادههای اسلاید را به آن تغذیه کنید و از آن بخواهید سرفصلهای مناسب بنویسد.
هوش مصنوعی مولد بدون خطر نیست. مدلهای AI مولد با اطمینان نتایج نادرست، سرقتآمیز یا مغرضانه تولید میکنند، بدون هیچ نشانهای مبنی بر اینکه خروجیهای آن ممکن است مشکلساز باشد. این به این دلیل است که مدل ها در اینترنت آموزش داده شده اند، که به سختی یک منبع قابل اعتماد جهانی است. رهبران باید قبل از روی آوردن به هوش مصنوعی مولد به عنوان یک راه حل تجاری از این خطرات آگاه باشند.
5- کاربردهای هوش مصنوعی
کاربردهای هوش مصنوعی بی پایان است. این فناوری را می توان در بسیاری از بخش ها و صنایع مختلف به کار برد. AI در صنعت مراقبتهای بهداشتی برای پیشنهاد دوز دارو، شناسایی درمانها و کمک به روشهای جراحی در اتاق عمل آزمایش و استفاده میشود.
از دیگر نمونههای ماشینهای دارای artificial intelligence میتوان به رایانههای شطرنج و ماشینهای خودران اشاره کرد. هر یک از این ماشینها باید عواقب هر اقدامی را که انجام میدهند بسنجید، زیرا هر اقدامی بر نتیجه نهایی تأثیر میگذارد. در شطرنج، نتیجه نهایی برنده شدن در بازی است. برای خودروهای خودران، سیستم کامپیوتری باید تمام داده های خارجی را در نظر گرفته و آن را محاسبه کند تا به گونه ای عمل کند که از برخورد جلوگیری کند.
هوش مصنوعی همچنین کاربردهایی در صنعت مالی دارد، جایی که از آن برای شناسایی و نشان دادن فعالیتهای بانکی و مالی مانند استفاده غیرعادی از کارت نقدی و سپردههای بزرگ حساب استفاده میشود که همگی به بخش کلاهبرداری بانک کمک میکنند. از برنامه های کاربردی برای AI نیز برای کمک به ساده سازی و تسهیل تجارت استفاده می شود. این امر با تسهیل برآورد عرضه، تقاضا و قیمت گذاری اوراق بهادار انجام می شود.
6- 4 نوع هوش مصنوعی
همانطور که محققان تلاش می کنند تا اشکال پیشرفته تری از artificial intelligence بسازند، آنها همچنین باید شروع به فرموله کردن درک دقیق تری از معنای دقیق هوش یا حتی آگاهی کنند. محققان در تلاش خود برای شفاف سازی این مفاهیم، چهار نوع AI را مشخص کرده اند.
به گفته پروفسور آرند هینتز از دانشگاه میشیگان، در اینجا خلاصه ای از هر نوع هوش مصنوعی آمده است:
1. ماشین های راکتیو
ماشین های واکنشی ابتدایی ترین نوع هوش مصنوعی هستند. ماشینهایی که به این روش ساخته میشوند، هیچ دانشی از رویدادهای قبلی ندارند، بلکه فقط به آنچه در یک لحظه پیش رویشان است، «واکنش میکنند». در نتیجه، آنها فقط می توانند برخی از وظایف پیشرفته را در یک محدوده بسیار محدود انجام دهند، مانند بازی شطرنج، و قادر به انجام وظایف خارج از چارچوب محدود خود نیستند.
2. ماشین های حافظه محدود
ماشین هایی با حافظه محدود درک محدودی از رویدادهای گذشته دارند. آنها می توانند بیشتر از ماشین های واکنشی با دنیای اطراف خود تعامل داشته باشند. به عنوان مثال، خودروهای خودران از نوعی حافظه محدود برای چرخش، مشاهده وسایل نقلیه نزدیک و تنظیم سرعت آنها استفاده می کنند. با این حال، ماشینهایی که فقط حافظه محدودی دارند نمیتوانند درک کاملی از جهان داشته باشند، زیرا یادآوری رویدادهای گذشته محدود است و فقط در یک باند زمانی باریک استفاده میشوند.
3. نظریه ماشین های ذهن
ماشین هایی که دارای «نظریه ذهن» هستند، شکل اولیه هوش مصنوعی عمومی را نشان می دهند. ماشینهای این نوع علاوه بر توانایی ایجاد نمایشهایی از جهان، درک درستی از موجودیتهای موجود در جهان نیز خواهند داشت. تا این لحظه، این واقعیت هنوز محقق نشده است.
4. ماشین های خودآگاه
ماشینهای دارای خودآگاهی از لحاظ نظری پیشرفتهترین نوع هوش مصنوعی هستند و درک جهان، دیگران و خود را دارند. این همان چیزی است که بیشتر مردم وقتی در مورد دستیابی به AGI صحبت می کنند، منظورشان است. در حال حاضر، این یک واقعیت بسیار دور است.
7- مزایا و خطرات هوش مصنوعی
هوش مصنوعی طیف وسیعی از کاربردها با پتانسیل تغییر نحوه کار و زندگی روزمره ما را دارد. در حالی که بسیاری از این تحولات هیجان انگیز هستند، مانند ماشین های خودران، دستیاران مجازی یا دستگاه های پوشیدنی در صنعت مراقبت های بهداشتی، چالش های زیادی را نیز به همراه دارند.
این تصویر پیچیده ای است که اغلب تصاویر رقیب را فرا می خواند: برای برخی یک مدینه فاضله، برای برخی دیگر یک دیستوپیا. واقعیت احتمالاً بسیار پیچیده تر است. در اینجا چند مورد از مزایا و خطرات احتمالی AI وجود دارد:
مزایای بالقوه | خطرات بالقوه |
---|---|
دقت بیشتر برای کارهای تکرار شونده خاص، مانند مونتاژ وسایل نقلیه یا کامپیوترها. | از دست دادن شغل به دلیل افزایش اتوماسیون. |
کاهش هزینه های عملیاتی به دلیل کارایی بیشتر ماشین آلات. | احتمال سوگیری یا تبعیض در نتیجه مجموعه داده هایی که هوش مصنوعی بر اساس آن آموزش دیده است. |
افزایش شخصی سازی در خدمات و محصولات دیجیتال. | نگرانی های احتمالی امنیت سایبری |
بهبود تصمیم گیری در شرایط خاص. | عدم شفافیت در مورد چگونگی تصمیم گیری، که منجر به راه حل های کمتر از بهینه می شود. |
امکان تولید سریع محتوای جدید مانند متن یا عکس. | امکان ایجاد اطلاعات نادرست و همچنین نقض ناخواسته قوانین و مقررات. |
اینها تنها بخشی از راه هایی است که هوش مصنوعی مزایا و خطراتی را برای جامعه فراهم می کند. هنگام استفاده از فناوریهای جدید مانند AI، بهتر است ذهن خود را در مورد آنچه که هست و نیست، روشن نگه دارید. با قدرت زیاد، مسئولیت بزرگی به همراه دارد.
8- استفاده از هوش مصنوعی چگونه در حال گسترش است؟
هوش مصنوعی داستان بزرگی برای انواع کسبوکارها است، اما برخی از شرکتها به وضوح جلوتر از همه چیز حرکت میکنند. بررسی وضعیت AI مک کینزی در سال 2022 نشان داد که پذیرش مدلهای AI از سال 2017 بیش از دو برابر شده است و سرمایهگذاری نیز به سرعت افزایش یافته است. علاوه بر این، حوزههای خاصی که شرکتها در آنها ارزش هوش مصنوعی را میبینند، از تولید و ریسک گرفته تا موارد زیر تکامل یافتهاند:
- بازاریابی و فروش
- توسعه محصول و خدمات
- استراتژی و امور مالی شرکت
و مجموعهای از شرکتها با سرمایهگذاریهای بزرگتر در هوش مصنوعی، ارتقای سطح شیوههای خود برای مقیاسبندی سریعتر، و استخدام و ارتقای مهارتهای بهترین استعدادهای AI، به جلوتر از رقبای خود ادامه میدهند. به طور خاص، این گروه از رهبران احتمالاً استراتژی هوش مصنوعی را به نتایج تجاری مرتبط میکنند و با طراحی معماری دادههای مدولار که میتواند به سرعت برنامههای جدید را در خود جای دهد، عملیات AI را «صنعتی» میکند.
9- ملاحظات خاص
هوش مصنوعی از ابتدای پیدایش خود مورد توجه دانشمندان و عموم مردم قرار گرفته است. یکی از موضوعات رایج این ایده است که ماشینها به قدری توسعه مییابند که انسانها قادر به ادامه آن نخواهند بود و خود به خود بلند میشوند و خود را با سرعتی تصاعدی دوباره طراحی میکنند.
مورد دیگر این است که ماشین ها می توانند به حریم خصوصی افراد نفوذ کنند و حتی به سلاح تبدیل شوند. بحثهای دیگر در مورد اخلاق هوش مصنوعی و اینکه آیا سیستمهای هوشمند مانند روباتها باید با حقوقی برابر با انسانها برخورد کنند، بحث میکنند.
خودروهای خودران نسبتاً بحثبرانگیز بودهاند، زیرا ماشینهای آنها برای کمترین خطر ممکن و کمترین تلفات طراحی میشوند. اگر سناریوی برخورد همزمان با یک نفر یا دیگری ارائه شود، این خودروها گزینه ای را محاسبه می کنند که کمترین خسارت را به همراه داشته باشد.
یکی دیگر از مسائل بحث برانگیز بسیاری از افراد با هوش مصنوعی این است که چگونه ممکن است بر اشتغال انسان تأثیر بگذارد. با توجه به اینکه بسیاری از صنایع به دنبال خودکارسازی مشاغل خاص از طریق استفاده از ماشین آلات هوشمند هستند، این نگرانی وجود دارد که افراد از نیروی کار بیرون رانده شوند. خودروهای خودران ممکن است نیاز به تاکسی و برنامههای اشتراک خودرو را از بین ببرند، در حالی که تولیدکنندگان ممکن است به راحتی نیروی انسانی را با ماشینها جایگزین کنند و مهارتهای افراد را منسوخ کنند.
تصور می شود اولین هوش مصنوعی یک رایانه چکرز باشد که توسط دانشمندان کامپیوتر دانشگاه آکسفورد (بریتانیا) در سال 1951 ساخته شد.
مدیر2025-03-19T21:25:04+03:30مارس 19, 2025|بدون دیدگاه
چکیده مقاله: در متلب، توابع یکی از مهم ترین ابزارها برای سازمان دهی و بهینه سازی کد هستند. با استفاده از توابع، می توان بخش های مختلف یک برنامه را به صورت ماژولار پیاده [...]
مدیر2025-03-16T23:29:36+03:30مارس 16, 2025|بدون دیدگاه
چکیده مقاله: فرق پایتون و جاوا به عنوان دو زبان برنامه نویسی محبوب و پرکاربرد در دنیای توسعه نرم افزار، در ویژگی ها و کاربردهای آن ها نهفته است. پایتون یک زبان برنامه نویسی [...]
مدیر2025-03-19T21:23:55+03:30مارس 15, 2025|بدون دیدگاه
چکیده مقاله: کاربرد متلب در مهندسی شیمی یکی از جنبه های مهم و کلیدی در حل مسائل پیچیده این رشته می باشد. متلب به عنوان یک نرم افزار قدرتمند محاسباتی، ابزارهای گسترده ای برای [...]
مدیر2025-03-13T21:20:26+03:30مارس 13, 2025|بدون دیدگاه
چکیده مقاله: الگوریتم ژنتیک در متلب یکی از روش های محاسباتی الهام گرفته از طبیعت می باشد که برای حل مسائل بهینه سازی و جستجو مورد استفاده قرار می گیرد. این الگوریتم بر اساس [...]
مدیر2025-03-13T14:10:10+03:30مارس 13, 2025|بدون دیدگاه
چکیده مقاله: کاربرد متلب در مهندسی برق بسیار گسترده و حیاتی است. این نرم افزار قدرتمند امکان حل مسائل پیچیده، طراحی و آزمایش سیستم ها، و انجام شبیه سازی و تحلیل را فراهم می [...]
مدیر2025-03-11T00:48:25+03:30مارس 11, 2025|بدون دیدگاه
چکیده مقاله: چگونه در متلب نمودار رسم کنیم؟ برای پاسخ به این سوال درک اولیه از علت رسم کردن نمودار بسیار مهم است. مغز انسان می تواند داده های بصری را بهتر از هر [...]