ریسک مدل : تعریف، مدیریت و مثال‌ها

چکیده مقاله :
ریسک مدل، زیان احتمالی است که ممکن است یک موسسه در نتیجه تصمیماتی متحمل شود که اساساً مبتنی بر خروجی مدل‌های داخلی در نتیجه خطا در توسعه، اجرا یا استفاده از مدل‌ها می باشد. ریسک مدل به دنبال ظهور استفاده از مدل‌های کمی پیچیده در برخورد با برنامه‌های کاربردی در رشته‌های اصلی برجسته و نگران‌کننده شده است. ریسک عمدتاً به دلیل خطاهای احتمالی در مدل ها و استفاده و اجرای مناسب مدل ایجاد می شود. خطاها و نادرستی‌ها می‌تواند باعث زیان‌های پولی قابل‌توجه، تصمیم‌گیری ضعیف سازمانی و آسیب به شهرت سازمان شود. ریسک مدل اساساً به دو دلیل ایجاد می شود:

• این مدل ممکن است دارای اشتباهات اساسی باشد که نتایج اشتباهی را برای استفاده مورد نظر ایجاد کند.
• استفاده نادرست یا نامناسب از مدل.

در این محتوا به بررسی کامل این مفهوم می پردازیم با ما همراه باشید.

1- مدل چیست؟

از آنجایی که ریسک مدل در اثر استفاده از مدل ها ایجاد می شود، مناسب است که یک مدل نیز تعریف شود. مدل یک سیستم کمی یا نمایش ریاضی است که داده های ورودی را برای استخراج تخمین های کمی از متغیرهای مختلف پردازش می کند.

• ریسک چیست؟ معنی آن در سرمایه گذاری، نحوه اندازه گیری و مدیریت آن

یک مدل شامل مجموعه ای از فرضیات و داده های متغیر برای ورودی ها، فرآیندها، خروجی ها و سناریوها است. این داده ها و تکنیک های ریاضی، آماری، مالی و اقتصادی را در یک مدل به کار می برد. یک مدل شامل سه جزء اصلی است:

1. ورودی ها: داده ها و مفروضات مدل

2. فرآیند: فرآیندهایی که ورودی ها را به برآوردهای کمی تبدیل می کنند

3. گزارش: بیان برآوردها به اطلاعات ارزشمند برای مدیریت

2- ریسک مدل چیست؟

ریسک مدل نوعی ریسک است که زمانی اتفاق می‌افتد که یک مدل مالی برای اندازه‌گیری اطلاعات کمی مانند ریسک‌های بازار یا معاملات ارزشی شرکت استفاده می‌شود و مدل شکست می‌خورد یا عملکرد ناکافی دارد و منجر به نتایج نامطلوبی برای شرکت می‌شود.

مدل یک سیستم، روش کمی یا رویکردی است که بر مفروضات و تئوری ها و تکنیک های اقتصادی، آماری، ریاضی یا مالی تکیه دارد. مدل ورودی داده ها را در یک نوع خروجی تخمینی کمی پردازش می کند.

موسسات مالی و سرمایه گذاران از مدل هایی برای شناسایی ارزش نظری قیمت سهام و مشخص کردن فرصت های معاملاتی استفاده می کنند. در حالی که مدل‌ها می‌توانند ابزارهای مفیدی در تحلیل سرمایه‌گذاری باشند، اما می‌توانند در معرض خطرات مختلفی باشند که می‌تواند ناشی از استفاده از داده‌های نادرست، خطاهای برنامه‌نویسی، خطاهای فنی و تفسیر نادرست از خروجی‌های مدل باشد.

• تحلیل آماری

مفاهیم کلیدی

• در امور مالی، مدل‌ها به طور گسترده برای شناسایی ارزش‌های بالقوه سهام آینده، مشخص کردن فرصت‌های معاملاتی و کمک به مدیران شرکت در تصمیم‌گیری تجاری استفاده می‌شوند.
• ریسک مدل زمانی وجود دارد که از یک مدل با دقت ناکافی برای تصمیم گیری استفاده شود.
• ریسک مدل می تواند ناشی از استفاده از مدلی با مشخصات بد، خطاهای برنامه نویسی یا فنی، یا خطاهای داده یا کالیبراسیون باشد.
• ریسک مدل را می توان با مدیریت مدل مانند آزمایش، سیاست های حاکمیتی و بررسی مستقل کاهش داد.

همانطورکه گفته شد ریسک مدل به طور گسترده به خطرات بالقوه ناشی از اتکا به یک مدل معیوب برای هدایت تصمیم گیری اشاره دارد. موسسات مالی از طیف وسیعی از مدل‌ها برای پیش‌بینی زیان، تخصیص سرمایه و توصیه اقدامات تجاری استفاده می‌کنند. ریسک مدل می تواند در نقاط متعددی از چرخه عمر یک مدل ایجاد شود – توسعه، اعتبارسنجی، اجرا و استفاده. اغلب به عنوان زیرمجموعه ریسک عملیاتی در نظر گرفته می شود.

• ریسک عملیاتی چیست؟ + تعریف، اهمیت، عملکرد و مثال‌

از آنجایی که یک مدل، طبیعتاً نسخه ساده شده واقعیت است، این خطر وجود دارد که یک یا چند عامل در محاسبات آن در نظر گرفته نشوند، یا به طور نامناسب در خروجی مدل ارائه شوند. مفروضات ناقص حاصل از این محاسبات می تواند شرکت ها را به اشتباهات پرهزینه سوق دهد.

شاید معروف‌ترین نمونه جمعی شکست ریسک مدل، اتکای بسیاری از بانک‌ها به مفروضات ناقص هنگام قیمت‌گذاری مشتقات اعتباری پیچیده در آستانه بحران مالی جهانی در سال 2008 بود، که طی آن، بسیاری میلیاردها دلار از محصولات سرمایه‌گذاری وام‌های رهنی پایین‌تر از دست دادند.

3- تعریف ریسک مدل

ریسک مدل زیرمجموعه ای از ریسک عملیاتی در نظر گرفته می شود، زیرا ریسک مدل بیشتر بر شرکتی که مدل را ایجاد و استفاده می کند تأثیر می گذارد. معامله گران یا سایر سرمایه گذارانی که از یک مدل معین استفاده می کنند ممکن است به طور کامل مفروضات و محدودیت های آن را درک نکنند، که سودمندی و کاربرد خود مدل را محدود می کند.

در شرکت های مالی، ریسک مدل می تواند بر نتیجه ارزیابی اوراق بهادار مالی تأثیر بگذارد، اما در سایر صنایع نیز یک عامل است. یک مدل می تواند به اشتباه احتمال تروریست بودن یک مسافر هواپیمایی یا احتمال یا یک تراکنش جعلی کارت اعتباری را پیش بینی کند. این می تواند به دلیل فرضیات نادرست، برنامه ریزی یا خطاهای فنی و سایر عواملی باشد که خطر یک نتیجه ضعیف را افزایش می دهد.

• ریسک سیستماتیک چیست؟ + تعریف، انواع و مثال

4- منابع ریسک مدل

برخی از منابع ریسک مدل به شرح زیر است:

1. داده ها

داده های مورد استفاده در یک مدل ممکن است نادرست، ناقص یا تحریف شده باشند. در توسعه یک مدل موثر بسیار مهم است. از این رو، داده های معیوب این پتانسیل را دارند که کل مدل را به خطر بیندازند.

2. پیاده سازی مدل

اجرای نادرست و/یا ناقص یک مدل می تواند منجر به نتایج نادرست یا اشتباه شود که می تواند اثرات نامطلوبی بر نتایج مدل و فرآیند تصمیم گیری سازمانی داشته باشد.

3. روش شناسی

روش شناسی های آماری دارای خطاهای خاص خود هستند، مانند خطاهای نمونه گیری و خطاهای استاندارد که در مدل سازی رگرسیون رخ می دهد.

4. پارامترها و فرض

مفروضات غیر واقعی و نادرست ممکن است پارامترهای مورد نظر یک مدل را تغییر داده و در نتیجه ریسک ایجاد کند. هنگام برازش پارامترهای مدل، یک خطا ممکن است منجر به کالیبراسیون مدل شود.

5. سوء استفاده

استفاده نامناسب از یک مدل ممکن است یک مدل موثر را باطل کند.

6. تفسیر

تفسیر نادرست نتایج یک مدل ریسک قابل توجهی را به همراه دارد زیرا احتمالاً یک مسیر اقدام نادرست دنبال می شود.

7. موجودی

موجودی مدل ناقص و نادرست منجر به ریسک مدل می شود.

5- مفهوم ریسک مدل به شما چه می گوید؟

هر مدلی یک نسخه ساده شده از واقعیت است و با هر ساده سازی، این خطر وجود دارد که چیزی به حساب نیاید. مفروضات ساخته شده برای توسعه یک مدل و ورودی های مدل می تواند بسیار متفاوت باشد. استفاده از مدل های مالی در دهه های گذشته، همگام با پیشرفت در قدرت محاسباتی، نرم افزارهای کاربردی و انواع جدید اوراق بهادار مالی، بسیار رایج شده است. قبل از توسعه یک مدل مالی، شرکت ها اغلب یک پیش بینی مالی انجام می دهند، که فرآیندی است که توسط آن انتظارات از نتایج آینده را تعیین می کند.

• ریسک بیزینس (Business Risk) چیست؟ تعریف، عوامل و مثال ها

برخی از شرکت‌ها، مانند بانک‌ها، یک کارشناس ریسک مدل را برای ایجاد یک برنامه مدیریت ریسک مدل مالی با هدف کاهش احتمال زیان مالی بانک به دلیل مسائل ریسک مدل استخدام می‌کنند. مؤلفه های این برنامه شامل ایجاد حاکمیت و سیاست های مدل است. همچنین شامل تعیین نقش ها و مسئولیت ها به افرادی است که مدل های مالی را به طور مداوم توسعه، آزمایش، اجرا و مدیریت می کنند.

• ریسک گریزی چیست؟ مفهوم و استراتژی های سرمایه گذاری

6- نمونه هایی از ریسک مدل در دنیای واقعی

مدیریت سرمایه بلند مدت

خرابی مدیریت سرمایه بلند مدت (LTCM) در سال 1998 به ریسک مدل نسبت داده شد. در این مورد، یک خطای کوچک در مدل‌های کامپیوتری شرکت چندین مرتبه بزرگ‌تر شد آن هم به دلیل استراتژی معاملاتی بسیار اهرمی که LTCM به کار گرفته بود.

در اوج خود، صندوق تامینی بیش از 100 میلیارد دلار دارایی را مدیریت کرد و بازده سالانه بیش از 40٪ را گزارش کرد. LTCM معروف است که دو برنده جایزه نوبل اقتصاد را به عنوان سهامداران اصلی داشت، اما این شرکت به دلیل مدل مالی خود که در آن محیط خاص بازار شکست خورد، از هم پاشید.

جی پی مورگان چیس

تقریباً 15 سال بعد، JPMorgan Chase (JPM) متحمل ضررهای تجاری هنگفتی از مدل ارزش در معرض خطر (VaR) شد که حاوی فرمول و خطاهای عملیاتی بود. مدیران ریسک از مدل‌های VaR برای تخمین زیان‌های آتی که ممکن است یک پورتفولیو متحمل شود، استفاده می‌کنند. در سال 2012، جیمی دیمون که مدیر عامل اجرایی آن را “طوفان در قوری” اعلام کرد، به ضرر 6.2 میلیارد دلاری ناشی از معاملات اشتباه در سبد اعتباری مصنوعی (SCP) متحمل شد.

یک معامله گر موقعیت های مشتقه بزرگی را ایجاد کرده بود که توسط مدل VaR که در آن زمان وجود داشت، علامت گذاری شده بود. در پاسخ، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری بانک تنظیماتی را در مدل VaR انجام داد، اما به دلیل خطای صفحه‌گسترده در مدل، زیان‌های معاملاتی بدون سیگنال‌های هشدار دهنده از مدل انباشته شدند.

این اولین بار نیست که مدل‌های VaR شکست می‌خورند. در سال‌های 2007 و 2008، مدل‌های VaR به دلیل ناتوانی در پیش‌بینی زیان‌های گسترده‌ای که بسیاری از بانک‌ها در طول بحران مالی جهانی متحمل شدند، مورد انتقاد قرار گرفتند.